Wie is C/controleur?

Vastenoverweging 25 – woensdag 30 maart 2022

“Ik kan me voorstellen hoe het voor een mens zou kunnen zijn om op de aarde neer te kijken en een atheïst te zijn. Maar ik kan me niet voorstellen hoe hij naar de hemel zou kunnen kijken en zou kunnen zeggen dat er geen God is.” Abraham Lincoln
Vandaag wil ik het met jullie even hebben over een verschrikkelijk momentum waarover de Bijbel spreekt. Je hebt er ongetwijfeld van gehoord. Dat moment vindt plaats in de Olijfhof, net buiten Jeruzalem en net voor Jezus zal sterven. Volgens Marcus 14, 34 zei Jezus daar tegen Zijn discipelen: "Mijn ziel is overweldigd door verdriet tot op het punt van de dood." Ik weet niet hoe het op dit moment met jullie gaat, maar misschien kan jij nu ook zoiets zeggen: “Mijn ziel is gewoon overweldigd door angst, door uitputting”.

Wel, Jezus gebruikte hier deze sterkst mogelijke metafoor: “Mijn ziel doet pijn, Ik rouw, Ik ben overwel-digd tot op het punt van de dood.” Daarna ging Hij apart, bidden, en daarover staat geschreven dat door de schrik voor wat op Hem afkwam Zijn zweet zich vermengde met Zijn bloed. Jezus was in pure doodsangst. Daarna stond Hij op en ging iets verder en daar viel Hij met zijn gezicht op de grond. Kan je je dat voorstellen? En daar bad Hij: "Mijn Vader, als het mogelijk is, moge deze beker van mij worden afgenomen." – Mat 26, 39. Die beker waarvan sprake stond bekend als de beker van het lijden. En daar wilde Jezus ècht niet doorheen. “Ik weet wat er gaat komen, God, ik smeek U. Ik ben overweldigd tot op het punt van de dood. Alstublieft, God, neem dit van mij weg.” Maar dan zei hij: "Maar toch, niet zoals ik wil, maar zoals U wilt’”. ‘Maar toch’ en ‘Zoals u wilt’.

Daarna keerde Hij terug naar zijn discipelen en Hij vond hen… slapend. Ik visualiseer Jezus die zegt: "Ik heb jullie één opdracht gegeven, één taak: blijf wakker, en jullie konden niet eens dat ene ding doen." Jezus zegt eigenlijk: "Ik heb je nodig om bij Mij te zijn, wakker te blijven en te waken." Maar ze lieten hem in de steek. Wat opvallend is, is dat Jezus wèl doden kon opwekken, wèl zieken kon genezen, wèl de storm kon kalmeren, maar zijn discipelen kon Hij niet wakker houden.

Ik maak nu een gedachtensprong. Ik vraag me af hoeveel van jullie graag de touwtjes in handen hebben. Typ dat eens neer, gewoon: "Ik hou ervan om de controle te hebben." Klopt dat? Houdt iemand van jullie er überhaupt van om de controle te hebben? Voor degenen onder jullie die “Ja” antwoordden, jullie hebben waarschijnlijk een zeer frustrerende tijd achter de rug. Een tijd waarin het leek dat alles je ontglipte. Sommigen van jullie – en ik noem geen namen - zouden kunnen zeggen: "Neen, ik ben niet controlerend, ik ben gewoon agressief behulpzaam." Of: "Ik ben gewoon grondig georganiseerd." Wel, neen, dat is niet waar! Je bent zo controlerend dat je zelfs je koffie nerveus maakt! Ja, je probeert te zeggen: "Ik wil geen controle", maar dat wil je wel.

Weet je, als ik alle emotionele desoriëntatie van dit COVID-19-seizoen en deze Oekraïne-oorlogstijd en de gebeurtenissen in Strépy zie, en samentel wat we allemaal over de hele wereld op dit moment doorstaan, dan is er een reusach-tige frustratie, een angst, een overweldigend gevoel van zelfs paniekerigheid. Ja, er is op de achtergrond een heel reëel gevoel van rouw, niet alleen van rouw om de mensen die ziek zijn, die hun baan hebben verloren, die vrede hebben verloren, die letterlijk een mens (vriend, familie, partner…) hebben verloren. Maar ik zou zeggen dat er heel veel mensen zijn die èigenlijk rouwen om een verlies van controle. “Ik ben gewend om te kunnen doen wat ik wil doen, maar nu kan ik niet doen wat ik wil, en mijn lijst van to do-dingen is nog eindeloos.”

We overschatten ons vermogen om te controleren wat echt een stel oncontro-leerbare gebeurtenissen is. En hier is het grote probleem, en ik weet niet hoe jij hiermee omgaat, maar hoe meer we de dingen proberen te beheersen, hoe meer we bang zijn om de controle te verliezen. En hoe meer we bang zijn om de controle te verliezen, hoe meer we proberen te beheersen. En hoe meer we proberen te beheersen, hoe banger we zijn om de controle te verliezen, en zo gaat die cyclus door... Ik denk dat er tegenwoordig veel mensen zijn die rouwen om dat verlies, niet alleen een verlies van echte controle, maar ook van de illusie dat we de controle hebben. Jezus biedt ons een gebed voor God aan dat de krachtigste woorden van overgave laat zien. Vers 42 zegt dat hij een tweede keer wegging van de apostelen. We zien hier dat overgave niet altijd een eenmalige gebeurtenis is. Soms moet je nog een extra-keer terug naar God om het goed te doen. Jezus gààt een tweede keer en bidt: "Mijn Vader, als het niet mogelijk is dat deze beker wordt weg-genomen, tenzij ik hem drink, moge uw wil geschieden." Hij zegt eigenlijk: “Als we het op een andere manier kunnen doen, zou Ik het graag op een andere manier doen. Maar niet Mijn wil, maar Uw wil geschiede.” Aan degenen onder jullie die rouwen om het verlies van de illusie van controle: “Mijn medecontrole-freaks, ik hoop dat jullie deze waarheid zullen omarmen. Je hebt niet altijd de macht om te controleren, maar je hebt wel altijd de macht om je over te geven”. Ik voel nu iemand ‘amen’ typen. Tijdens een levensseizoen als dit komt de vraag een beetje bij me op, waar is God in deze puinhoop? Waar is God in COVID-19? In Oekraïne? In de Sahel? Met andere woorden, heeft God dit veroorzaakt? Is dit een straf voor wat iemand heeft gedaan? Stond God het toe? Gaat God het gebruiken? Kan ik hem in het midden hiervan vertrouwen? Waar is God als het leven hard is?
Misschien ga ik daar morgen wel op in.