Ik hou van de radio

Begin jaren ‘90 zong Stef Bos ‘Ik hou van de radio’. Hij is zeker niet de enige die van dat medium houdt. Volgens een onderzoek van de VAR – de Vlaamse Audiovisuele Regie – luistert 87 procent minstens eenmaal per week. Een mooi cijfer, maar de manier waarop er geluisterd wordt, is in de afgelopen decennia behoorlijk veranderd. Net zoals de wijze waarop het radiolandschap is ingericht. In het meest recente rapport van de VRM (Vlaamse Regulator voor de Media) is heel wat interessant cijfermateriaal te vinden. Het lijvige boekwerk – 364 pagina’s – verschaft ook heel wat informatie over hoe het aanbod op ons afkomt.

Ooit was de situatie vrij simpel: je had de openbare omroep, en je had een uitgebreid scala van lokale radio’s. Tegenwoordig onderscheidt men 4 landelijke niveaus: landelijke publieke radio-omroeporganisaties (de verschillende zenders van de VRT), Regionale publieke radio-omroeporganisaties (Radio 2), Landelijke private radio-omroeporganisaties (denk aan Qmusic, Joe, Willy en Nostalgie), en tenslotte de private netwerkradio-omroeporganisaties. Daarnaast zijn er nog altijd heel wat lokale zenders; bij elkaar iets meer dan 130 frequentiepakketten. Van ‘vrije radio’ kunnen we eigenlijk niet meer spreken, aangezien er in de loop van de jaren heel wat regelgeving gekomen is. De tijd dat iedereen die dat wilde een – al dan niet legale – FM-zender kon oprichten, ligt achter ons – net zoals FM an sich aan het verdwijnen is.

Nieuwe techniek ...
De toekomst van lineaire radio (wat wil zeggen ‘live te beluisteren’) is tot nu toe DAB+. Dat geldt in ieder geval voor de landelijke omroeporganisaties die vaak over verschillende kanalen beschikken. Bij de vroegere ‘ketenradio’s’ (kortweg gezegd aan elkaar verbonden lokale actoren) ligt DAB+ moeilijker – de kostprijs zal daar ongetwijfeld een rol bij spelen. Alleen Radio Maria weet zich daar te handhaven.

… of nieuwe benadering?
De vraag kan gerust gesteld worden of het ‘lineaire systeem’ (of dat nu via FM is of via DAB+) nog lang zal meegaan. Steeds meer mensen luisteren immers ‘on demand’, dus alleen naar wat ze specifiek willen horen, en op het moment dat ze daar zin in hebben. We hebben het dan vooral over podcastuitzendingen. Volgens het onderzoek van de VRM heeft iets meer dan de helft van de Vlamingen daar interesse in, en is ongeveer 1 op 4 een actief gebruiker. Vooral VRT Max timmert op dit vlak aan de weg, maar dit project is niet het enigste, en ook niet het grootste. 52 procent van de luisteraars vindt zijn weg naar de uitzendingen dankzij Spotify. De populairste podcasts zijn die met een originele inhoud, dus niet afgeleid van een bestaand radioprogramma. En het zijn vooral de 25-34-jarigen die de weg vinden naar het podcast-aanbod. Hoe dan ook is het internet de aangewezen manier om naar radioverhalen te luisteren. Bekendste kanalen zijn wellicht Spotify, Youtube en Soundcloud. Al is dit een momentopname, want het digitale landschap verandert voortdurend. Wie weet dus hoe we binnen – laten we zeggen – vijf jaar zullen luisteren. Een geval apart is Apple-radio die een dominante positie heeft voor muziekstreamingsapps. Het leverde de gigant een reusachtige boete van de Europese Commissie op van 1,84 miljard euro. En dat laat dan weer zien welke bedragen er in de omroepwereld omgaan …

(bron: jaarrapport van de Vlaamse Media Regulator - VRM)